به نقل از «شبستان»

بیل زنی ۲۵۰ ساله خوسفی ها به یاد شهدای دشت کربلا

تاریخ انتشار: ۶ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۳۰۹۸۵

مراسم بیل زنی ظهر عاشورا توسط کشاورزان خوسفی، آئین ۲۵۰ ساله مردم این شهر به یاد و تلاش طائفه بنی اسد برای دفن شهدای دشت کربلاست که جاذبه آن همه دلدلاگان حسینی را از سراسر کشور به سمت قتلگاه خوسف می‌کشاند.

خبرگزاری شبستان خراسان جنوبی؛ سمیه محمدی: همزمان با فرارسیدن ظهر عاشورا شور و شعور حسینی در خوسف به اوج خودش می رسد و چهره شهر دگرگون و سیاه پوش می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

عاشقانه های دوست داران حسین از قبل از روز عاشورا شروع می‌شود اما روز عاشورا در خوسف رنگ و بوی دیگری به خود می گیرد. بوی اسپند از ایستگاه های صلواتی به مشام می رسد و مردم این دیار با پوشیدن جامه سیاه از سراسر نقاط کشور خود را برای مراسم «بیل گردانی» و «چون شیر و شکار» خود را به محل «قتلگاه» محل اصلی عزاداری می رسانند تا در عزای حسین به سوگ بنشینند.

 

موج دلدادگان حسینی در قتلگاه خوسف

هیئت های عزاداری بعد از زیارت قبور شهدا در نقطه ای در مجارت مسجد قدیمی خوسف که در اصطلاح محلی قتلگاه نام دارد به یکدیگر ملحق می شوند، جمعیت دلدادگان حسین(ع) در محل قتلگاه موج می‌زند و مردم با جان و دل مشغول عزاداری و زنجیر زنی و سینه زنی می شوند.

 

جمعی از کشاوزان شهرستان خوسف با گذشت 250 سال و به رسم اجداد قدیمی خود با در دست داشتن بیل هایی معروف به بیل خوسفی که آهنگران این شهر آن را می ساختند، همراه با دسته های 15 نفره دست به عزا می شوند، با گذشت زمان هیئت ها، هم اکنون بیل های یکدستی را به صورت یکپارچه تهیه و در اختیار دسته های عزاداری و بیل گردانی می گذارند.

 

ابزار احساسات مردم خوسف در این آئین 250 ساله یا 300 ساله بیل زنی باشکوه خاص دلسوختگان و یاران باوفایش برگزار می شود.

 

این مراسم نوعی شبیه سازی عزاداری های طایفه بنی اسد در صحرای کربلا برای دفن شهدا و تلاش آنها است که‌ در ۱۳ محرم سال ۶۱ هجری قمری در میان حزن و اندوه، پیکر مطهر شهدای واقعه کربلا را با بیل و یا ابزار دیگری که در دست داشتند به خاک سپردند.

 

همچنین به هم خوردن بیل‌ها در روز عاشورا نماد رویارویی لشکریان کفر و لشکریان امام حسین (ع) است که جنگ لشکریان یزید علیه لشکر کوچک سیدالشهدا و مظلومیت شهدای کربلا را نشان می‌دهند. این مراسم که توسط «ملا علی‌اکبر خوسفی» بنیانگذار حوزه علمیه خوسف بنا نهاده شد، در شهرستان‌های دیگر به چشم نمی‌خورد اما آوازه، شور و حال خاص آن، دلدادگان و عاشقان زیادی را از سراسر کشور به خود جذب کرده است.

 

مرسوم است هر سال همزمان با روز عاشورا نخل‌ها و دسته‌های سینه‌زنی، زنجیرزنی و بیل‌زنی از محل استقرار هیات خود به‌ سمت خیابان شهید مطهری به حرکت در می‌آیند و با عزاداری، نوحه‌سرایی و مرثیه‌خوانی و سردادن شعارها و نوحه‌ها، با نظم خاصی وارد قتلگاه حسینیه صاحب‌الزمانی می‌شوند. مردم این شهر و حتی سایر نقاط استان در مقابل حسینیه و میدانی که در مقابل آن وجود دارد، گرد هم می‌آیند و بعد از اقامه نماز ظهر عاشورا آیین بیل‌زنی آغاز می‌شود.

 

این مراسم به گفته مردم در سال ۱۳۲۷ شمسی ممنوع شد و پس از مدتی دوباره به مرحله اجرا درآمد. قدیمی‌ها می‌گویند وقتی برگزاری مراسم بیل‌زنی ممنوع شد، آن سال محصول کشاورزان خشک شد و در نتیجه، آنها بیل‌زنی را باعث خیر و برکت و محفوظ‌ ماندن محصولات کشاورزی از بلایا می‌دانند. برای برپایی آیین بیل‌زنی در هر یک از دو هیات خوسف دو دسته ۱۵ نفری که در مجموع چهار دسته هستند، تشکیل می‌شود و هر یک از نفرات بیل به دست، دایره‌وار و به هم چسبیده بیل‌هایشان را به طرف آسمان می‌گیرند و هنگام حرکت هر یک از نفرات به هوا پریده و تیغه بیلش را به بیل‌های دیگر می‌زند و همه با هم یکصدا می‌گویند «حیدر علی».

 

گروه دیگری از عزاداران نیز با حمل کجاوه‌ای بزرگ به عنوان نخل و نمادی از تشییع پیکر مطهر امام حسین (ع) و کجاوه یا گهواره‌ای کوچکتر به نشانه تشییع پیکر طفل شیرخوار آن حضرت، نوحه‌سرایی می‌کنند. نخل کوچک جلوی نخل بزرگ و دسته‌های بیل‌زنی، سینه‌زنی و زنجیرزنی هم در جلو آنها به طرف محل موسوم به قتلگاه حرکت می‌کنند و در بین راه هیات و دسته دیگر بیل‌زنی و نخل‌گردانی به استقبال آنها می‌آیند.

 

در این زمان دسته‌های بیل‌زنی بیل می‌زنند و نخل‌ها را مقابل میدان قتلگاه به حال دویدن می‌گردانند. پس از این مراسم نخل‌ها را به زمین گذاشته و بعد نخل هیات دیگر را به همین ترتیب به قتلگاه می‌آورند. این مراسم در سال ۱۳۹۱ به شماره ۵۰۸ در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسید و زبانزد است.

 

«شیر و شکار» و دلاوری های قمر بنی هاشم

«حاج اسماعیل سیفی» از جمله پیرغلامان مکتب امام حسین(ع) است که 60 سال است در مراسم سنتی بیل گردانی ظهر عاشورای خوسف حضور فعالی دارد و نوحه «چون شیر و شکار» را به یاد دلاوری های حضرت عباس(ع)بر زبان جاری می کند.

 

این نوحه برای نوجوانان و جوانان خوسف از جذابیت وافری برخوردار است و مردم خوسف هم اصرار زیادی بر خواندن آن دارد به گونه ای که حاج اسماعیل این نوحه را از 18 سالگی تا کنون هر سال در محل قتلگاه و قبل از اذان ظهر نوحه سرایی و مردم با تکرار آن دستی بر سینه آشنا می کنند.

 

حاج اسماعیل سیفی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان اظهار کرد: بیل زنی شهرستان خوسف ظهر عاشورا ساعت ۱۳:۳۰ آغاز می شود، سه هیئت بزرگ شهرستان با سه دسته بیل زنی ۱۲ یا ۱۵ نفره جلوی دسته های عزاداری مشغول نخل گردانی و بیل زنی می شوند.

 

وی با بیان اینکه این دسته های عزاداری در نهایت در مکانی به نام «قتلگاه» جمع می شوند، افزود: عده ای هم دور بیل زن ها جمع می شوند تا بیل به کسی برخورد نکند.

 

به گفته حاج اسماعیل آیین بیل زنی شهرستان خوسف از 200 یا 300 سال گذشته در خوسف مرسوم بوده است، و نماد این بوده است که اگر کشاورزان در زمان امام حسین(ع) کربلا می بودند، با همان بیل هایشان که تنها سلاح آنها است به کمک طائفه بنی اسد برای کفن و دفن شهدای کربلا می شتافتند و هم امام حسین(ع) را یاری می کردند.

 

سیفی با بیان اینکه شغل بیشتر مردم شهرستان خوسف کشاورزی است، گفت: این کشاورزان اعتقاد عمیقی دارند که این بیلی که دیروز به یاری امام حسین (ع) بلند نشد، امروز برکت ندارد و معتقدند بیلی که برای یاری امام حسین(ع) و در عزاداری این امام بلند شود، برکت کشاورزی با خود به همراه خواهد داشت.

 

وی به نخل گردانی مردم در ظهر عاشورا به عنوان نمادی از تشییع جنازه امام حسین(ع) هم اشاره کرد و افزود: صدای چکاچک بیل ها  در روز عاشورا نماد رویارویی لشکریان کفر و لشکریان امام حسین (ع) است.

 

حاج اسماعیل که از 18 سالگی خادمی امام حسین(ع) می کرده و تا کنون هر سال نوحه ویژه و مخصوص خودش «چون شیر و شکار» را قبل از اذان ظهر در محل قتلگاه خوسف نوحه سرایی می‌کرده است، گفت: افراد زیادی از سراسر ایران برای شنیدن این نوحه خود را به خوسف می رساند و جوانان نیز علاقه شدیدی به این نوحه دارند.

 

به گفته وی؛ نوحه «چون شیر و شکار» در رسای دلاوری های «قمر بنی هاشم» در ظهر عاشورا است لذا این نوحه همزمان با جنگ قمر بنی هاشم در صحرای عاشورا و قبل از اذان نوحه سرایی و با اتمام آن مردم عازم نماز ظهر عاشورا می‌شوند.

 

حاج اسماعیل با اشاره به علاقه وافر مردم خوسف به نوحه چون شیر و شکار گفت: نوحه چون شیر و شکار حتما باید در ظهر عاشورا خوانده شود و اگر سالی نرسیدم برای خواندن آن؛ مردم از من گلایه می کنند، یک سال این اتفاق افتاد و مردم اصرار داشتند این نوحه باید در عصر عاشورا در محل قتلگاه خوانده شود.

 

وی خاطرنشان کرد: اداره میراث فرهنگی خوسف در حال تنظیم پرونده ای برای ثبت ملی نوحه چون شیر و شکار خوسف است.

 

این پیرغلام حسینی در پایان با سرود این شعر زیبای شاعر «بر نام حسین و برکاتش صلواتش بر گنبد پر نور و جلالش صلوت خواهی که گناهین تو بخشد الله بر خاتم مجتبین و آلش صلوات». گفت: زندگی مردم به کرامات امام حسین(ع) وابسته است و نام امام حسین(ع) برای من تمامش برکت است.

 

حضور جوانان در مراسمات سنتی آنها را انحرافات موجود حفظ می کند

یعقوبی؛ مسئول هیئت صاحب زمانی خوسف و «قتلگاه» محلی اصلی عزاداری مردم خوسف هم که حدود 15 سالی است که خادمی امام حسین(ع) را در پرونده دارد، به خبرنگار شبستان گفت: از کودکی در مراسم بیل زنی خوسف حضور فعالی دارم، این مراسم سنتی و بی نظیر خوسف از چنان جاذبه ای برای نوجوان، جوانان و حتی پیر مردان برخوردار است که همه را به سوی خود می کشاند.

 

این خادم اباعبدالله الحسین(ع) گفت: این مراسم و خادمی شرایط خاصی را برای من و خانواده ایجاد کرده است به گونه ای که تمام برکت زندگی ام را از آن می‎‌دانم.

 

وی افزود: برای شور و شعور حسینی تمام کارهای شخصی ام را کنار گذاشته ام و در کنار مسجد جامع و هیئت حسینی پا به قرص در کنار مردم در مراسمات هستم و برکت زندگی من از همین مراسمات امام حسین(ع) است.

 

یعقوبی گفت: از جوان ها می خواهم گرایش خاصی به مراسمات امام حسین (ع) داشته باشند چراکه همین مراسمات بابت خیر و برکت در زندگی آنها می شودو آنها را از انحرافات جامعه و مکرو حیله دشمنان حفظ می کند.

 

بیل زنی آئین ۲۵۰ ساله و خاص خوسف/ نوحه چون شیر و شکار ثبت ملی خواهد شد

«علی صالحی»، مسئول میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان خوسف در گفت‌وگو با خبرنگار شبستان با بیان اینکه بیل گردانی خوسف در هیچ کجای دنیا نمونه ای ندارد و خاص این شهرستان است، گفت: مراسم بیل گردانی خوسف در سال ۱۳۹۱ به شماره 508 در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است.

 

وی ضمن دعوت از گردشگران مذهبی به آئین بیل زنی یا بیل برداری خوسف، گفت: این رسم مردم خوسف سبقه طولانی ۳۰۰ ساله دارد به گونه ای که براي برپايي اين مراسم در هر يك از سه هيئت خوسف دو دسته ۱۵ نفري تشكيل و هر يك از نفرات بيل به دست، دايره وار و به هم چسبيده بيل هايشان را به طرف آسمان مي گيرند و در هنگام حركت هر يك از نفرات به هوا پريده و تيغه بيلش را به بيل هاي ديگر مي زند و همه با هم يك صدا «حیدر علی» مي گويند.

 

وی در پایان با اشاره به نوحه «چون شیر و شکار» خوسف، گفت: این نوحه هم مخصوص شهرستان خوسف بوده و در حال تنظیم پرونده ای بری ثبت ملی آن هستیم.

 

 

 

 

پایان پیام/575

منبع: شبستان

کلیدواژه: محل قتلگاه شهرستان خوسف حاج اسماعیل امام حسین ع نوحه سرایی ظهر عاشورا بیل گردانی روز عاشورا مردم خوسف مراسم بیل بیل زنی بیل ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۳۰۹۸۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

افزایش ظرفیت صادراتی خراسان شمالی دستاورد نمایشگاه اکسپو است

به گزارش خبرنگار مهر، محمدرضا حسین‌نژاد در گفت‌وگو با رسانه‌ها با اظهار خرسندی از حضور قوی و مؤثر خراسان شمالی در نمایشگاه اکسپو، بیان کرد: افزایش مراودات با سایر کشورها و افزایش ظرفیت صادراتی خراسان شمالی از مهمترین دستاوردهای این نمایشگاه است.

وی در ادامه افزود: از روز گذشته با حضور در نمایشگاه با هیئت‌های مختلف از چین، پاکستان، ترکیه و…نشست‌هایی برگزار و گفتگو و مذاکراتی انجام شده است تا علاوه بر تقویت مراودات، شاهد افزایش ارتباطات صادراتی استان با سایر کشورها باشیم.

استاندار خراسان شمالی گفت: در دیدار با نمایندگان و تولیدکنندگان خراسان شمالی که با حضور در نمایشگاه جایگاه استان را تثبیت کردند حمایت‌های دولت با هدف رفع موانع و تسهیل در روند تولید و افزایش صادرات را تشریح کردم.

حسین‌نژاد تصریح کرد: در حال حاضر خراسان شمالی به ۳۸ کشور دنیا صادرات دارد که این نمایشگاه ضمن نمایش توانمندی‌های تولیدی و تجاری استان بستر ارتقای جایگاه استان را فراهم خواهد کرد.

استاندار خراسان شمالی افزود: در سالی که به فرمایش مقام معظم رهبری بر جهش تولید و مشارکت مردم تاکید شده امیدواریم با جمع آوری سرمایه خرد مردم و مشارکت مردم در پروژه‌ها سالی پربار بر استان رقم بخورد.

حسین‌نژاد اظهار کرد: در نشست با هیئت‌های سایر کشورها نیز تاکید ما بر بسترسازی برای ارتباط و مراودات بیشتر خراسان شمالی با سایر کشورها بوده است تا شاهد ارتقای شاخص‌های توسعه‌ای استان باشیم.

کد خبر 6091920